Kościół Matki Bożej Bolesnej (niem. Marienkirche) jest najstarszym udokumentowanym zabytkiem Wałbrzycha. Katolicka świątynia pw. Matki Bożej Bolesnej była wzmiankowana w "Liber fundationis episcopatus vratislaviensis" z 1305 roku.

Jest to bardzo skromny, mały kościółek, który znajduje się na Placu Kościelnym nieopodal wałbrzyskiego Rynku.

Historia kościoła związana jest z legendą o rycerzu, który dziękując Matce Bożej za uratowanie życia, postawił na wzgórzu drewnianą kaplicę wraz z figurą Matki Bożej. Z tyłu za ołtarzem znajdowało się źródełko, które zasłynęło tym, iż wielu z przybyłych tutaj pielgrzymów cudownie ozdrowiało, woda z źródełka leczyła zwłaszcza oczy.

O cudownym kościółku można przeczytać w kronice kronikarza świdnickiego Ephraina Ignatiusa Nasa pod tytułem "Phoenix redivivus" z 1667r. Niestety prowadzone prace górnicze pozbawiły kościół cudownej wody około roku 1845. Mimo to, kościół nie stracił swojego charakteru i nadal przybywają tutaj pielgrzymki.

Ta budowla sakralna przetrwała liczne niesprzyjające okoliczności w historii, t.j. epidemia cholery w latach 1497-1499, reformacja, epidemia tyfusu, epidemia dżumy z lat 1637-1641, wojny husyckie.

Wart wzmianki jest fakt, że świątynia przetrwała jako katolicka za czasów króla pruskiego Fryderyka II dzięki sprytnemu wybiegowi ówczesnego burmistrza. A mianowicie, gdy Fryderyk II wydał rozkaz przemianowania wszystkich kościołów katolickich na zbory protestanckie, burmistrz Wałbrzycha Krzysztof Reis wysłał pismo z prośbą o zostawienie świątyni jako katolickiej z uwagi na fakt, iż jest ona starsza niż samo miasto Wałbrzych.

W 1718 roku przebudowano kościółek nadając mu kształt, który przetrwał niezmieniony do dnia dzisiejszego. Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej było odbudowywane przez 4 lata. Odbudowywał go ksiądz Georg Weizer wraz z Wałbrzyszanami.

Wewnątrz sanktuarium znajduje się barokowy ołtarz wraz z figurą-pietą Matki Bożej Bolesnej. Po bokach znajdują się konfesjonały, sufit został pomalowany w motywy roślinne, znajdują się tam również barokowe organy z prawie 200 piszczałkami oraz oryginalne drewniane drzwi.

W okresie od 13 maja 2007 do 11 października 2009 w Sanktuarium sprawowana była w drugie niedziele miesiąca Msza Święta w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego (tradycyjna Msza łacińska, zwana "trydencką").
Więcej informacji o Mszy trydenckiej w Wałbrzychu...