z Polski
Warsztat chorałowy i muzyka w ramach Tradicamp2013 |
|
2013-06-22
Zapraszamy na ogólnopolski warsztat chorału gregoriańskiego, realizowany w
pełni ducha liturgii w Nadzwyczajnej Formie Rytu Rzymskiego. Warsztat począwszy
od roku 2013 odbywać się będzie regularnie w ramach corocznych Ogólnopolskich
Spotkań Wiernych Tradycji Łacińskiej Tradicamp. W trakcie całego warsztatu
chorałowego Uczestnicy biorą udział w zajęciach teoretycznych i praktycznych
oraz wykonują śpiewy podczas codziennej liturgii w formie nadzwyczajnej,
gromadzącej Uczestników spotkań Tradicamp.
Warsztat chorałowy jest również okazją do poznana wiernych tradycji
łacińskiej z całego kraju oraz wymiany doświadczeń z chórzystami wykonującymi
śpiewy gregoriańskie w różnych wspólnotach.
Miejsce: Jura Krakowsko-Częstochowska 7 -13 lipca
A.D.2013
W programie:
- wykłady teoretyczne
- nauka śpiewu gregoriańskiego
- emisja głosu i technika śpiewu,
- a ponadto wspólna modlitwa, formacja i integracja wspólnoty
Warsztat prowadzą:
Ks. dr Piotr Paćkowski - Katedra Monodii Liturgicznej KUL
Mariusz Perkowski - Dyrygent
Schola Gregoriana Sancti Casimiri
Informacje i zapisy: Tel 506 973 360 e-mail info@tradicamp.pl
Do wzięcia udziału w szczególności zapraszamy śpiewaków
posługujących w lokalnych wspólnotach wiernych tradycji łacińskiej oraz
wszystkich zainteresowanych chorałem gregoriańskim i posiadającym ku temu
chociaż minimalne zdolności muzyczne. Poza podstawowym programem warsztatów
Uczestnicy będą wykonywać śpiewy (propria i ordinaria) podczas uroczystych Mszy
Świętych, celebrowanych podczas spotkańTradicamp. Zajęcia teoretyczne i
praktyczne będą się odbywać pomiędzy celebracjami liturgicznymi i zajęciami
integracyjnymi, odbywającymi się w ramach spotkańTradicamp. Udział w zajęciach
warsztatowych jest bezpłatny. Organizatorzy mogą Uczestnikom warsztatu
zorganizować nocleg i wyżywienie oraz ubezpieczenie i taka forma udziału w
warsztacie jest odpłatna w zależności od miejsca zakwaterowania i długości
pobytu w trakcie trwania warsztatu chorałowego. Zainteresowanym organizator
udziela wszelkich informacji telefonicznie i mailowo, a chętni proszeni są o
wypełnienie formularza zgłoszeniowego na stronie www spotkań Tradicamp,
odnotowując w rubryce „UWAGI" - warsztat chorałowy. Na stronie www dostępny jest
również repertuar warsztatu chorałowego.
Gaudeamus
- łaciński śpiewnik mszalny
Muzyka wykonywania podczas ogólnopolskich spotkań Tradicamp, zarówno przez
Uczestników warsztatu chorałowego, jak i przez goszczące na spotkaniach chóry
jest ważnym elementem liturgii celebrowanej podczas spotkań. Warto zatem nieco
szerzej zająć się tym zagadnieniem i przedstawić zasady, którymi organizator
kieruje się dobierając repertuar. Podstawą jest oczywiście chorał gregoriański.
Od dawna zwyczajem był też śpiew pieśni ludowych, których posiadamy w polskiej
tradycji muzycznej spory zasób. Od czasów Piusa V usiłowano śpiewy te odsunąć od
liturgii, dozwalając ich wykonywanie jedynie podczas nabożeństw. Przepisy nie
zdołały jednak wyprzeć wielowiekowych zwyczajów. Wreszcie, w Instrukcji
Kongregacji Obrzędów z 1958 r., która wydaje się być najpełniejszą i ostatnią
wykładnią dotyczącą muzyki podczas liturgii sprawowanej w nadzwyczajnej formie,
znajdujemy zapis dozwalający wykonywanie pieśni ludowych, jednak dopiero po
wykonaniu właściwego proprium z Graduale Romanum. Organizator spotkań Tradicamp
dokłada starań, by zapewnić co roku wykonanie kompletu oryginalnych propriów, a
śpiewy ludowe dobrane są treściowo do poszczególnych wotyw celebrowanych wedle
cotygodniowego układu zawartego w Missale Romanum. Jako ordinarium Missae
wykorzystujemy mszę chorałową VIII, ponadto własne melodie części stałych Missae
Requiem oraz Credo III podczas celebracji, w których jest ono przewidziane.
Całość uzupełniają preludia i postludia oraz akompaniament organów. We
wszystkich Mszach części stałe śpiewa schola na przemian z ludem, na sposób
rzymski. Wersety przeznaczone do śpiewu ludu są akompaniowane organami.
Wyjątkiem od tej zasady jest sobotnia Missa Papae Marcelli, kiedy to chór
wykonuje części stałe w opracowaniu polifonicznym. Propria schola śpiewa w
całości a capella.
Począwszy od roku 2013 porządek muzyczny celebracji podczas Tradicamp jest
następujący:
Introit - w opracowaniu polifonicznym lub pieśń ludowa na wejście oraz
Introit z Graduale Romanum. Kyrie Gloria Graduale i Alleluia (w
Requiem: Graduale, Tractus i Sekwencję Dies irae) Credo - jeśli jest
przewidziane, śpiewane po kazaniu. Offertorium i pieśń
ludowa Sanctus Agnus Dei Śpiew na Komunię Św. - polska eucharystyczna
pieśń ludowa Śpiew po Komunii Św. - Communio Antyfona Maryjna - po
błogosławieństwie, podczas tzw. Ostatniej Ewangelii antyfona Salve Regina,
śpiewana przez wszystkich a capella Postludium - grane w organo pleno
Pieśń na wejście przed Introitem jest podyktowana zachowaniem rzymskich
zwyczajów co do gry organowej oraz tym, aby nie rozbijać ciągłości następującego
potem cyklu śpiewów gregoriańskich. Odstępstwem od zwyczajów rzymskich jest
Requiem, podczas którego zakazana jest w prawdzie solowa gra organowa, zgodnie
jednak z wielowiekową polską tradycją staramy się także tej liturgii nadać
uroczysty charakter, wykorzystując w jej trakcie grę organową.
Szczególny charakter ma sobotnia Msza wieńcząca spotkania Tradicamp. W tym
roku po raz pierwszy wykorzystany będzie podczas niej formularz o Matce Bożej.
Jednak ze względu na to, że Tradicamp odbywa się na terenie Archidiecezji
Częstochowskiej, której Patronką jest Najświętsza Maryja Panna, Jasnogórska
Królowa Polski, Msza będzie sprawowana jako wotywa o Matce Boskiej
Jasnogórskiej, według formularza „Fundamenta eius". Corocznie ta właśnie
celebracja jest kulminacją spotkańTradicamp. Podczas tej liturgii śpiewana jest
słynna Missa Papae Marcelli Giovanniego Pierluigiego da Palestriny. Co jakiś
czas docierają do organizatora pytania o to, dlaczego akurat ta kompozycja
spośród niezliczonych innych tego typu utworów stała się muzycznym znakiem
rozpoznawczym spotkań Tradicamp. Odpowiedź wydaje się stosunkowo prosta:
polifonia wokalna w Kościele katolickim poczęła się rozwijać właściwie w tym
momencie, gdy Gwidon z Arezzo zaproponował pierwszą formę uporządkowanej
kodyfikacji neumatycznego systemu tradycyjnych śpiewów chorałowych,
przekazywanych z pokolenia na pokolenie na gruncie tradycji ustnej. Gdy doszło
do burzliwych - jak głosi legenda - debat Soboru Trydenckiego (obradował z
przerwami w latach 1543-1565), dotyczących kształtu muzyki sakralnej, okazało
się, że nie rozumiano już postgregoriańskiej twórczości w dziedzinie monodii
obfitującej w bogatą melizmatykę (skutkiem tego było wydanie tzw. Medicea,
dokonane przez Raimondi'ego), natomiast wątpliwości budziła wciąż zasadność
stosowania polifonii w liturgii katolickiej. Wtedy to, w 1555 roku, miano
zamówić specjalną, wzorcową Mszę u czołowego wówczas kompozytora działającego w
Rzymie - Giovanniego Pierluigiego da Palestriny. Swą kompozycję zadedykował on
ówczesnemu papieżowi Marcelemu, stąd tytuł utworu. Niezwykła we wszystkich
kompozycjach czytelność tekstu liturgicznego, niepoddanego żadnym przeróbkom,
charakteryzuje zresztą wszystkie utwory tego kompozytora. Styl ten przez
wszystkie dokumenty dotyczące prawodawstwa muzyki liturgicznej - od czasów Piusa
V, aż po czasy współczesne (również w dokumentach Soboru Watykańskiego II i
posoborowe) - uznawany jest za wzorzec polifonii sakralnej, zbliżający się w
swym ideale do chorału gregoriańskiego, będącego pierwszym, najstosowniejszym i
własnym śpiewem liturgii Kościoła Rzymskokatolickiego.
Począwszy od 2012 roku, śpiew podczas Ogólnopolskich Spotkań Wiernych
Tradycji Łacińskiej Tradicamp prowadzi Schola Gregoriana
Sancti Casimiri z Białegostoku pod batutą mgr. Mariusza
Perkowskiego, wspomagana przez Ks. dr. Piotra Paćkowskiego, zajmującego się
chorałem gregoriańskim w zakresie badań naukowych, ale i praktyki wykonawczej.
Ponadto śpiewy podczas celebracji liturgicznych wspierane są głosami kleryków z
seminarium Bractwa Kapłańskiego św. Piotra w Wigratzbad i współpracowników
Fundacji Inicjatywa Włodowicka (organizatora spotkańTradicamp). Przy organach
zasiada mgr Jacek Rządkowski oraz gościnnie ks. dr Wojciech Grygiel FSSP i kl.
Jean de Leon FSSP, pochodzący z Dominikany. Oprawę muzyczną sobotniej Mszy
Świętej zapewnia Chór
Octava Ensemble z Krakowa.
Jakub Hejduk Wolontariusz Fundacji Inicjatywa Włodowicka jakub.hejduk@tradicamp.pl
|