„Wszyscy, którym leży na sercu autentyczny humanizm i przyszłość Europy, powinni umieć odkrywać, doceniać i bronić bogate dziedzictwo kulturowe i religijne” XII stulecia, naznaczonego wpływem Cluny. Mówił o tym Benedykt XVI podczas audiencji ogólnej, poświęcając katechezę właśnie temu słynnemu opactwu. Papież wskazał na rolę reformy kluniackiej w tworzeniu się tożsamości europejskiej.

„Ten długi proces przygotowawczy przyniósł coraz większe uznanie dla dwóch podstawowych w budowaniu społeczeństwa elementów: wartości osoby ludzkiej i nadrzędnego dobra, jakim jest pokój – mówił Ojciec Święty. – Tysiąc lat temu, gdy proces tworzenia się tożsamości europejskiej osiągnął szczytową fazę, reforma kluniacka stanowiła ważny i cenny wkład: odwołała się do prymatu dóbr duchowych, zwróciła uwagę na sprawy Boże i ich pierwszeństwo, umożliwiła instytucjonalne wyniesienie wartości ludzkich, ukształtowała ducha pokoju”.

Oto polskie streszczenie papieskiej katechezy:

Opactwo w Cluny było szczególnym ośrodkiem w rozwoju życia monastycznego i humanizmu europejskiego średniowiecznej Europy. Zostało założone w 910 r. przez księcia Akwitanii Wilhelma I Pobożnego z myślą o reformie życia monastycznego, pogrążonego wówczas w głębokim kryzysie dyscyplinarnym i moralnym. Przyczyną tego była między innymi zależność klasztorów od patronatu świeckich. Opactwo w Cluny poddano bezpośredniej jurysdykcji papieża, przywrócono w nim pierwotną Regułę św. Benedykta, nadano szerokie uprawnienia opatom. Rytm życia klasztornego wyznaczała nieustanna modlitwa, kontemplacja, rozszerzone oficjum godzin kanonicznych, milczenie, celebrowana ze szczególnym szacunkiem Msza św. Położono nacisk na piękno ceremonii, śpiew, wystrój świątyń, porządek. Wzbogacono kalendarz liturgiczny, rozwinięto kult Matki Bożej i świętych, upowszechniano nowe nabożeństwa. Z tego środowiska wyrosło wielu świętych opatów: Odon, Majol, Odilon, Hugon. Ośrodek w Cluny zainicjował w Kościele walkę z symonią i nadużyciami wśród duchowieństwa. Upowszechniał praktykę niesienia przez klasztory pomocy biednym, potrzebującym, podróżnym. Lansował pod groźbą kar kościelnych zawieszenie broni wśród walczących w dniach świętych, inicjował prowadzenie szkół klasztornych dla dzieci, tworzenie bibliotek, ośrodków kopiowania ksiąg. Uczył humanizmu i ducha pokoju. Należy życzyć, byśmy spoglądając w przyszłość umieli docenić dziedzictwo kulturowe i religijne wniesione przez Kościół w życie Europy.

W słowie skierowanym do pielgrzymów z Polski, Benedykt XVI nawiązał do święta 11 listopada:

„Drodzy pielgrzymi polscy! Pozwólcie, że w dniu Święta Niepodległości waszej Ojczyzny przypomnę słowa Sługi Bożego Jana Pawła II: «Pocałunek złożony na ziemi polskiej ma dla mnie sens szczególny. Jest to jakby pocałunek złożony na rękach matki – albowiem Ojczyzna jest naszą matką ziemską. Niełatwe są jej dzieje… wiele przecierpiała… ma prawo do miłości szczególnej» (Warszawa, 16.06.1983 r.). Niech takie rozumienie Ojczyzny będzie dla was powodem wdzięczności za jej wolność i zachętą do troski o jej pomyślny rozwój. Niech Bóg błogosławi Polsce i każdemu z was”.

RV