Ojciec Święty przybył w niedzielę z wizytą do miasta u stóp góry Monte Cassino, na której jest położone opactwo, założone przez samego św. Benedykta. Msza św. w Cassino sprawowana była na placu Miranda, który od teraz będzie nosił imię Placu Benedykta XVI. Następnie Papież w drodze do benedyktyńskiego opactwa pobłogosławił Dom Miłości Bliźniego. Po południu Ojciec Święty przewodniczył nieszporom w bazylice na Monte Cassino i nawiedził Polski Cmentarz Wojenny.

Nawiązując w homilii do obchodzonej w niedzielę uroczystości Wniebowstąpienia, Benedykt XVI podkreślił, że „w Chrystusie, który wstąpił do nieba istota ludzka weszła w nieznany dotąd i nowy sposób w zażyłość z Bogiem; człowiek znajduje już na zawsze miejsce w Bogu”. „'Niebo' nie wskazuje na miejsce ponad gwiazdami, lecz coś bardziej śmiałego i wzniosłego: wskazuje samego Chrystusa, Osobę boską, która w pełni i na zawsze przyjmuje ludzkość. Ten, w którym Bóg i człowiek są na zawsze nierozłącznie zjednoczeni. My zaś zbliżamy się do nieba, owszem wstępujemy do nieba na tyle, na ile zbliżamy się do Chrystusa i wchodzimy w jedność z Nim. Dlatego dzisiejsza uroczystość Wniebowstąpienia wzywa nas do głębokiej jedności z Jezusem zmarłym i zmartwychwstałym, niewidzialnie obecnym w życiu każdego z nas” – mówił papież i dodał: „Innymi słowy Jego wniebowstąpienie nie pociągało Jego czasowej nieobecności w świecie, ile raczej zapoczątkowało nową, ostateczną i niepowstrzymaną formę Jego obecności, na mocy Jego udziału w królewskiej potędze Boga.”

Benedykt XVI podkreślił, że „tajemnica zmartwychwstania i wniebowstąpienia Chrystusa pomaga nam rozpoznać i pojąć nadprzyrodzoną kondycję Kościoła, który nie narodził się i nie żyje, by zastąpić nieobecność Pana, który 'zniknął', ile raczej znajduje rację bytu i swej misji w niewidzialnej obecności Jezusa działającego z mocą swego Ducha”. „Innymi słowy moglibyśmy powiedzieć, że Kościół nie pełni roli przygotowywania powrotu 'nieobecnego' Jezusa, lecz przeciwnie, żyje i działa, by głosić Jego 'chwalebną obecność' w sposób historyczny i egzystencjalny” – powiedział papież. Dodał, że dzisiejsza uroczystość wzywa nas „do umocnienia naszej wiary w realną obecność Jezusa; bez Niego niczego nie możemy skutecznie uczynić w naszym życiu i w naszym apostolstwie”.

Benedykt XVI przypomniał, że ziemia, na której leży miasto Cassino i pobliskie opactwo benedyktyńskie na Monte Cassino jest „brzemienna w historię”, a „w czasie drugiej wojny światowej zaznała momentów wielkiego cierpienia”, czego „milczącym świadectwem są liczne cmentarze, okalające wasze zmartwychwstałe miasto, spośród których pamiętam w szczególności o cmentarzu polskim, niemieckim i Brytyjskiej Wspólnoty Narodów”.

W ostatniej części kazania papież mówił o aktualności dziedzictwa św. Benedykta i jego duchowości, tego, co nazwał „programem ewangelicznym zawartym w motcie `ora et labora et lege`, modlitwa, praca, czytanie”. „Nade wszystko modlitwa, która jest najpiękniejszym dziedzictwem pozostawionym przez św. Benedykta mnichom, ale także waszemu Kościołowi partykularnemu. Inną podstawą benedyktyńskiej duchowości jest praca. Wyrażam mą solidarność z tymi, którzy żyją w niepokojącej tymczasowości, z pracownikami na przymusowym urlopie czy wręcz zwolnionymi z pracy. Rana bezrobocia, które dręczy ten obszar niechaj nakłoni odpowiedzialnych za sprawy publiczne, przedsiębiorców i tych, którzy mają taką możliwość do poszukiwania skutecznych rozwiązań kryzysu zatrudnienia, tworząc nowe miejsca pracy. Do waszej tradycji należy wreszcie także troska o świat kultury i wychowania. W waszym opactwie dotknąć można ręką 'quaerere Deum'[poszukiwanie Boga], to jest fakt, że kultura europejska była poszukiwaniem Boga i gotowością słuchania Go. A to aktualne jest i w naszych czasach” – powiedział papież.

Rozważanie przed modlitwą Regina Caeli w Cassino

Drodzy bracia i siostry!

Ilekroć odprawiamy Mszę św., słyszymy w sercu echo słów, które Jezus powierzył uczniom podczas Ostatniej Wieczerzy jako cenny dar: "Pokój zostawiam wam, pokój mój daję wam" (J 14, 27). Jak bardzo wspólnota chrześcijańska i cała ludzkość potrzebują zakosztować w pełni bogactwa i mocy pokoju Chrystusa! Święty Benedykt był jego wielkim świadkiem, ponieważ przyjął go w swoim życiu i sprawił, że wydał owoce w dziełach autentycznej kulturalnej i duchowej odnowie. Właśnie dlatego przy wejściu do Opactwa na Monte Cassino i do każdego klasztoru benedyktyńskiego umieszczone jest jako motto słowo "PAX": wspólnota monastyczna jest bowiem wezwana, by żyć zgodnie z tym pokojem, który jest paschalnym darem w pełny m tego słowa znaczeniu. Jak wiecie, w czasie mojej niedawnej podróży do Ziemi Świętej stałem się pielgrzymem pokoju, a dziś - na tej ziemi naznaczonej przez charyzmat benedyktyński - mam okazję, by podkreślić raz jeszcze, że pokój jest w pierwszym rzędzie darem Boga, a zatem jego siła leży w modlitwie.

Dar ten jednak powierzony został ludzkiemu zaangażowaniu. Również energię niezbędną do jego realizacji czerpać można z modlitwy. Fundamentalne znaczenie posiada zatem pielęgnowanie autentycznego życia modlitwy dla zapewnienia społecznego postępu w pokoju. Raz jeszcze historia monastycyzmu uczy nas, że wielki rozkwit cywilizacji przygotowuje się w codziennym słuchaniu Słowa Bożego, które popycha wierzących do osobistego i wspólnotowego wysiłku walki z wszelką formą egoizmu i niesprawiedliwości. Tylko ucząc się, z łaską Chrystusa, walczyć i zwyciężać zło w sobie i w relacjach z innymi, człowiek staje się autentycznym budowniczym pokoju i obywatelskiego postępu. Niechaj Maryja Panna, Królowa Pokoju, pomoże wszystkim chrześcijanom, w rozmaitych powołaniach i sytuacjach życiowych, być świadkami pokoju, którym obdarzył nas Chrystus i który pozostawił nam jako wymagającą misję, byśmy wypełniali ją wszędzie.

Nabożeństwo nieszporów w bazylice na Monte Cassino

W homilii podczas nabożeństwa nieszporów w bazylice na Monte Cassino Papież nawiązał do hasła towarzyszącego herbowi klasztoru: „Succisa virescit” – ucięte drzewo zazieleniło się. Odniósł je do wydarzeń sprzed 65 lat, gdy wojna pozostawiła klasztor w gruzach, jednak odrodził się on z nową mocą. Słowa te wskazują też na fundamentalną dla chrześcijańskiego życia prawdę, że odtąd żyjemy już nie dla siebie, ale dla Chrystusa, który dla nas umarł i zmartwychwstał. Wzorem tego jest św. Benedykt, mocno chodzący po ziemi, a zarazem sercem przebywający w niebie. Dzięki tej łasce mógł on wcielić ideał życia dla Chrystusa we wspólnocie mniszej, gdzie panowała harmonia między nadprzyrodzonością a stworzeniem, kontemplacją a pracą.

„Tak, Benedykt był świetlanym przykładem świętości i wskazał mnichom jako jedyny wielki ideał Chrystusa – mówił Papież. – Był nauczycielem cywilizacji, który proponując zrównoważoną i właściwą wizję boskich wymagań i ostatecznych przeznaczeń człowieka, wskazywał jednocześnie mocno potrzeby i racje serca dla nauki i pobudzenia autentycznego i trwałego braterstwa, aby pośród złożoności stosunków społecznych nie zagubiła się jedność ducha zdolna budować i podtrzymywać pokój. Nie przez przypadek słowo Pax wita pielgrzymów i gości u furty tego opactwa, odbudowanego po straszliwym kataklizmie drugiej wojny światowej. Wznosi się ono niczym ciche wezwanie do odrzucenia wszelkiej przemocy dla budowania pokoju: w rodzinach, we wspólnotach, między ludami i pośród całej ludzkości. Św. Benedykt wzywa każdego, kto wspina się na tę górę, do poszukiwania pokoju i dążenia do niego: «inquire pacem et sequere eam»”.

Ojciec Święty dodał, że benedyktyńska duchowość daje też konkretne wskazania co do sposobu budowania pokoju i zachowywania jedności ducha. Ich symbolami są: Krzyż – znak prawa Chrystusowego, księga – synonim kultury oraz pług – metafora pracy, a zarazem panowania nad materią i czasem. Jak przed wiekami, tak i dziś, są to mocne punkty oparcia dla ewangelizacji i wspierania człowieczeństwa.

„Dzięki działalności klasztorów wyrażającej się w trojakim codziennym zaangażowaniu w modlitwę, studium i pracę, całe narody kontynentu europejskiego zaznały prawdziwego wyzwolenia i dobroczynnego rozwoju moralnego, duchowego i kulturalnego, wdrażając się do poczucia ciągłości z przeszłością, do konkretnego działania na rzecz dobra wspólnego, do otwartości na Boga i nadprzyrodzoność – przypomniał Papież. – Módlmy się, aby Europa umiała doceniać spuściznę zasad i ideałów chrześcijańskich, która jest olbrzymim bogactwem kulturowym i duchowym”.

Modlitwa Benedykta XVI na polskim cmentarzu pod Monte Cassino

Modlitwa za poległych we wszelkich wojnach zabrzmiała w niedzielne popołudnie na polskim cmentarzu wojennym na Monte Cassino. Był to ostatni punkt papieskiej wizyty, podczas którego był obecny abp Józef Michalik, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski. Benedykt XVI modlił się o wieczną radość dla zmarłych i o pociechę dla tych, którzy wciąż doświadczają wojny w naszych czasach. Prosił o wylanie Ducha Świętego na ludzkość, aby zrozumiała, jak wielkim skarbem jest pokój, i budowała przyszłość świata na szacunku do życia.